Weer & klimaat van Zweden

De ligging in het noorden van Europa zorgt ervoor dat je in Zweden te maken hebt met gemiddeld lagere temperaturen dan in Nederland. Toch mag je niet zomaar de conclusie trekken dat het in Zweden altijd kouder is dan bij ons. Sowieso is Zweden een aanzienlijk groter land, dat zich uitstrekt tussen de 55e en de 69e breedtegraad noorderbreedte. Het noordelijke deel ligt zelfs binnen de poolcirkel, terwijl het zuiden van Zweden niet zoveel noordelijke ligt dan het noorden van Nederland. Hierdoor merk je duidelijke verschillen in weer en klimaat binnen Zweden.

Het zuidelijke deel van Zweden heeft een gematigd zeeklimaat, net als Nederland. Meer noordelijk gaat het klimaat over in een gematigd landklimaat en in het noorden ervaar je het koele landklimaat. In de berggebieden van Zweden kom je het hooggebergteklimaat tegen. Kenmerkend voor het klimaat van Zweden in het algemeen is dat de temperatuurverschillen tussen zomer en winter vrij groot zijn. Zomers kunnen de dagen lang en verrassend warm zijn, terwijl de winters vooral in het noorden streng en zeer koud kunnen zijn.

Daarnaast speelt de breedtegraad een grote rol: hoe noordelijker je komt, hoe extremer de seizoenen zijn, met in het uiterste noorden de middernachtzon in de zomer en de poolnacht in de winter. Tot slot heeft Zweden te maken met verschillende factoren die veel invloed kunnen uitoefenen op het actuele weer en het weer op langere termijn. Denk aan de ligging van de Straalstroom, waardoor Zweden te maken kan krijgen met lange periodes waarin hogedrukgebieden het weer bepalen. Of aan het zeewater, dat Zweden deels omringt. In de winter kan dat relatief warme zeewater ervoor zorgen dat extreme kou geen vat krijgt op het weer en in de zomer kan het dan relatief koele zeewater juist de hitte wat temperen.

Bij Zweden denken mensen al snel aan kou. Daar is in de winter zeker geregeld last van, maar niet overal in de mate die bij Zweden verwacht wordt. In de winter is het zuiden en zuidwesten van Zweden, vooral langs de kust bij Göteborg en Skåne, minder koud dan de rest van het land. Dankzij de invloed van de warme Noord-Atlantische Drift blijven de temperaturen hier relatief mild. In plaats van strenge vorst valt er vaker regen en schommelen de gemiddelde maximumtemperaturen rond het vriespunt en is er in de nacht vaak sprake van lichte tot soms matige vorst.

In het binnenland en het noorden van Zweden daarentegen kunnen de winters extreem koud zijn, met temperaturen die diep onder het vriespunt dalen. Vooral in Zweeds Lapland is er dan kans op diepvriestemperaturen. Voor het toerisme is dat juist uitstekend, want tijdens de Laplandse winters wil men sneeuw en ijs ervaren. Hoe kun je anders in de wintermaanden sneeuwtochten met husky’s of rendieren maken, of gaan ijsvissen op één van de meren?

Vanaf het moment dat de dagen merkbaar langer worden en de zon in sterkte toeneemt, merk je dat de natuur in Zweden weer tot leven komt en het voorjaar aanbreekt. In het zuiden van Zweden is dat in maart of april, in het midden van Zweden kondigt de lente zich wat later aan, meestal zo in de tweede helft van april of begin mei. In het hoge noorden kan het voorjaar pas echt in mei of zelfs begin juni doorbreken.

De temperaturen en het weerbeeld kunnen in het voorjaar alle kanten opgaan. In Zweden wordt het begin van de lente vaak gemeten aan de hand van de gemiddelde dagtemperatuur: als die gedurende zeven dagen achterelkaar boven 0°C blijft, wordt dat als het begin van het voorjaar beschouwd. Bij zonnig en onbewolkt weer kan het dan zomaar zijn dat het kwik overdag al geregeld boven de 10 graden Celsius oploopt, maar dan het ’s nachts nog flink kan vriezen.

Net als bij ons merk je dat het ene voorjaar anders is dan het andere, en dat je binnen de lente vaak ook totaal verschillende gezichten qua weerbeeld kunt zien. Droge warme periodes kunnen afgewisseld worden met koele weken. Het ene jaar kan een voorjaar in Zweden zonovergoten en warm zijn, het andere jaar kun je een grijs, koel en nat voorjaar hebben.

De ervaren Zwedengangers weten het als geen ander: wat geldt voor het voorjaar, gaat ook op voor de zomer. Er komen zomers voor die warmer en zonniger zijn dan West-Europa. Je hebt het dan over het zuidelijke deel van Zweden. Wekenlang goed weer met temperaturen die geregeld oplopen naar de zomerse waarde van 25 graden Celsius, met soms een uitschieter richting de 30 graden Celsius. Tropische temperaturen in Zweden? Ja, dat is zeker mogelijk. Het mooie daaraan is dat het in Zweden dan niet zo benauwd wordt, waardoor het niet snel onbehaaglijk aan zal voelen.

De kans bestaat eveneens dat de zomer in Zweden niet echt op gang komt. Kwakkelzomers zijn geen uitzondering in Zweden, hoewel de laatste jaren het aantal warmere zomerperiodes overheerst. Er is dan sprake van koele temperaturen: in plaats van 20–25 graden zit je dan vaker rond de 15–18 graden, en soms zelfs kouder. Het matige zomerweer wordt soms onderbroken door kortstondige zomerse periodes: soms ineens een paar heerlijke warme dagen (25 graden en zon), waarna het weer helemaal omslaat.

Voordat Zweden weer te maken krijgt met de winter, is er eerst de herfst. Het najaar begint zich in Zweden zo tegen het einde van augustus in de vorm van koelere avonden al voorzichtig aan te kondigen. In september start de herfst en kun je zowel met echt herfstweer als met mooie nazomerdagen te maken krijgen. In het zuiden kan het met overdag 15 tot 20 graden echt aangenaam zijn. In Lapland begint de natuur dan al te veranderen. Je kunt dan daar genieten van een kleurenexplosie met goudgeel, oranje en vuurrood. Het midden en zuiden van Zweden zien de natuur pas in oktober veranderen naar de herfstkleuren.

In oktober worden de dagen snel korter en zie je soms flinke dalingen in temperatuur. Dat wordt in de grauwe novembermaand alleen maar erger. November is voor veel Zweden de “somberste” maand: weinig licht, veel regen in het zuiden, en in het noorden vaak al een dik pak sneeuw. In het noorden breekt dan de winterperiode al aan, in de zuidelijke helft van Zweden is het koel, met maximumtemperaturen van gemiddeld 2 tot 7 graden Celsius.